ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ
ระบบสนับสนุนการตัดสินใจเป็นระบบที่ช่วยสนับสนุนการตัดสินใจของผู้บริหาร
หรือผู้ใช้ Simon ได้อธิบายขั้นตอนในกระบวนการตัดสินใจ
ดังนี้
2.2.1**กระบวนการตัดสินใจ (Decision Making
Process) คือ รูปแบบการกำหนดขั้นตอนการตัดสินใจแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น
ภายในองค์กรอย่างมีหลักเกณฑ์ ด้วยการกำหนดขั้นตอนตั้งแต่แรกจนถึงขั้นตอนสุดท้ายเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ต้องการมี
5 ขั้นตอน ดังนี้
2.2.1.1**การใช้ความคิด (Intelligence) ประกอบด้วย
การค้นหาสาเหตุของปัญหาโดยศึกษาถึงต้นเหตุของปัญหาประเมินผลที่จะเกิดขึ้น หากไม่ทำการแก้ไขปัญหา
วิเคราะห์ปัจจัยแวดล้อมของปัญหา เพื่อสร้างแบบจำลองที่ใช้อธิบายลักษณะและสาเหตุของปัญหา
โดยอาจใช้การจำแนกปัญหาออกเป็นส่วนย่อยและคิดวิธีการแก้ไขปัญหา ที่เรียกว่า การระบุปัญหา
2.2.1.2**การออกแบบ (Design) เป็นขั้นตอนการสร้าง และวิเคราะห์ทางเลือกในการตัดสินใจ
โดยทางเลือกที่สร้างขึ้นมาจะต้องมีความเป็นไปได้ ในการแก้ไขปัญหาให้ได้ประโยชน์ 7 สูงสุด และในขั้นตอนนี้ต้องมีการกำหนดวัตถุประสงค์ของการตัดสินใจ และเพื่อให้ผู้ตัดสินใจสามารถสร้างทางเลือกได้หลาย
ๆ ทางประกอบการตัดสินใจ ในขั้นตอนนี้อาจมีการสร้างแบบจำลอง (Model) แผนภาพการตัดสินใจแบบต้นไม้ (Decision Tree) หรือ สร้างตารางการตัดสินใจ
(Decision Table) ก็ได้ ทั้งนี้เพื่อใช้ในการพัฒนาทางเลือกในการตัดสินใจ
2.2.1.3**การเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด (Choice) เป็นขั้นตอนของการค้นหา และการประเมินทางเลือกต่าง ๆ ที่ได้จากการออกแบบ และคัดเลือกให้เหลือทางเลือกเดียว
โดยผลลัพธ์ที่ได้จากขั้นตอนนี้ คือ ทางเลือกเพื่อการนำไปใช้จริงในการแก้ปัญหา
2.2.1.4**การนำไปใช้ (Implementation) เป็นขั้นตอนการนำทางเลือก
จากการแก้ไขปัญหาที่ได้จากขั้นตอนที่แล้ว ไปลงมือปฏิบัติเพื่อแก้ไขปัญหาจริง ซึ่งอาจจะประสบความสำเร็จหรืออาจประสบกับความล้มเหลวก็ได้
หากนำไปใช้แล้วล้มเหลว ก็อาจย้อนกลับไปสู่ขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่ง เพื่อทบทวนกระบวนการใหม่ได้เสมอ
2.2.1.5**การติดตามผล
(Monitoring) เป็นขั้นตอนสุดท้าย ของกระบวนการตัดสินใจและแก้ไขปัญหา
ในขั้นตอนนี้ผู้ตัดสินใจจะมีการประเมินผลหลังจากการนำแนวทางที่ได้เลือกแล้วไปใช้ในการแก้ปัญหา
หากผลลัพธ์ที่ได้ไม่เป็นที่น่าพอใจ จะต้องพิจารณาถึงสาเหตุว่าเกิดขึ้นจากขั้นตอนใด
หรือขาดสารสนเทศส่วนใดไปบ้าง เพื่อนำไปปรับปรุงการตัดสินใจแก้ไขปัญหาใหม่อีกครั้งหนึ่ง
2.2.2**ประเภทของการตัดสินใจ
การตัดสินใจมักจะเกี่ยวข้องกับปัญหาในลักษณะรูปแบบที่แตกต่างกัน
ซึ่งบางปัญหาอาจไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนและไม่มีวิธีการแน่ชัดในการแก้ปัญหา หรือบางปัญหาอาจเกิดจากงานประจำและเคยเกิดขึ้นมาแล้ว
จึงมีเกณฑ์ในการแก้ปัญหานั้น ซึ่งแบ่งเป็น 3 รูปแบบ ดังนี้
2.2.2.1**การตัดสินใจแบบมีโครงสร้าง (Structured
Decision) เป็นการตัดสินใจเกี่ยวกับปัญหาที่มีขั้นตอน หรือกระบวนการในการแก้ปัญหาที่แน่ชัด
การตัดสินใจในปัญหาดังกล่าสามารถกำหนดโครงสร้างหรือกฎเกณฑ์ในการตัดสินใจ หรือเป็นการตัดสินใจในความน่าจะเป็น
(Probabilistic Decision) ที่ผู้ตัดสินใจรู้ความน่าจะเป็นของผลที่จะเป็นไปได้
2.2.2.2**การตัดสินใจแบบไม่มีโครงสร้าง (Unstructured
Decision) เป็น การตัดสินใจเกี่ยวกับปัญหาที่ไม่สามารถกำหนดกระบวนการตัดสินใจได้ล่วงหน้า
หรือเกี่ยวกับองค์ประกอบหรือความสัมพันธ์ที่ไม่ทราบ เช่น การพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ การวิจัยและพัฒนา
2.2.2.3**การตัดสินใจแบบกึ่งโครงสร้าง (Semi – structured
Decision) เป็น การตัดสินใจเกี่ยวกับปัญหาที่สามารถระบุกระบวนการหรือวิธีการตัดสินใจได้ล่วงหน้าในบางส่วน
แต่ไม่มากพอที่จะนำไปสู่การตัดสินใจตามที่แนะนำได้อย่างแน่นอน อีกส่วนหนึ่งจะต้องใช้ประสบการณ์และวิจารณญาณของผู้ตัดสินใจ
2.2.3**ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision Support
System) คือ ระบบแบบโต้ตอบที่ใช้คอมพิวเตอร์โดยอาศัยความรู้ในรูปแบบต่าง
ๆ ระบบได้รับการออกแบบให้ใช้งานง่าย และสะดวกมีความยืดหยุ่นและสามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงของข้อมูลได้
โดยระบบจะไม่ทำการตัดสินใจแทนผู้บริหาร แต่จะรวบรวมข้อมูลและแบบจำลองที่สำคัญเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจของผู้บริหารในปัญหาแบบกึ่งโครงสร้างและไม่มีโครงสร้าง
ซึ่งระบบสนับสนุนการตัดสินใจมีลักษณะและความสามารถ ดังนี้
2.2.3.1**สามารถส่งเสริมการตัดสินใจแบบกลุ่ม และแบบเดี่ยวได้
เนื่องจากบางปัญหาอาจอาศัยการตัดสินใจของบุคคลเพียงคนเดียวได้ แต่บางปัญหาอาจต้องอาศัยการตัดสินใจร่วมกัน
2.2.3.2**ระบบต้องสามารถสนับสนุนการตัดสินใจได้ทั้งปัญหา
แบบเกี่ยวพันหรือปัญหาที่เป็นแบบต่อเนื่อง
2.2.3.3**ระบบต้องสามารถส่งเสริมกระบวนการตัดสินใจ
ในขั้นตอน Intelligence, Design , Implementation , Choice ของกระบวนการตัดสินใจ (Decision Making Process) ได้
2.2.3.4**ต้องสนับสนุนกระบวนการ และรูปแบบการตัดสินใจที่มีความหลากหลายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2.2.3.5**ต้องมีความยืดหยุ่นสูง นั่นคือ ต้องสามารถดัดแปลงระบบเพื่อนำไปใช้กับปัญหาต่าง
ๆ ได้อย่างกว้างขวาง
2.2.3.6**การสร้างระบบต้องใช้งาน และเข้าใจขั้นตอนการทำงานของระบบได้ง่ายเพื่อให้เหมาะกับการใช้งานของผู้ใช้ทุกระดับ
2.2.3.7**การพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ จะเน้นไปทางด้านการทำงานที่สำเร็จตรงตามเป้าหมายมากกว่าค่าใช้จ่ายในการพัฒนาระบบ
2.2.3.8**เป้าหมายของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ คือ ช่วยสนับสนุนการตัดสินใจของผู้ใช้เท่านั้น
แต่ไม่ได้ทำหน้าที่แทนผู้ตัดสินใจ ดังนั้นผู้ใช้ต้องเข้าใจขั้นตอนและกระบวนการตัดสินใจ (Decision Making
Process) ให้มากที่สุด
2.2.3.9**ผู้ใช้อาจทำการพัฒนา และปรับปรุงระบบสนับสนุนการตัดสินใจขนาดเล็กได้ด้วยตนเอง
แต่สำหรับระบบสนับสนุนการตัดสินใจขนาดใหญ่ที่มีความซับซ้อนมากควรขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
2.2.3.10**สามารถเข้าถึงแหล่งเก็บข้อมูลได้หลากหลาย และต้องสามารถแสดงผลข้อมูลในรูปแบบที่หลากหลายได้เช่นกัน
2.2.4**ส่วนประกอบของระบบสนับสนุนการตัดสินใจระบบสนับสนุนการตัดสินใจ
ประกอบด้วยส่วนประกอบหลัก
3 ส่วน คือ
2.2.4.1**ส่วนจัดการข้อมูล (Data Management
Subsystem) ประกอบด้วยฐานข้อมูลระบบจัดการฐานข้อมูล ส่วนสอบถามข้อมูล
ส่วนการดึงข้อมูล และข้อมูลที่ได้รับจากแหล่งต่าง ๆทั้งจากภายในและภายนอก เพื่อดึงหรือกรองข้อมูล
ที่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์ในการตัดสินใจมาใช้
2.2.4.2**ส่วนจัดการโมเดล (Model Management
Subsystem) ประกอบด้วยฐาน
แบบจำลอง (Model Base) ระบบจัดการฐานแบบจำลอง (Model Base Management System : MBMS)ภาษาแบบจำลอง (Model Language) สารบัญแบบจำลอง (Model Directory) และ ส่วนดำเนินการแบบจำลอง
(Model Execution) เพื่อช่วยแก้ปัญหา โดยศึกษาถึงความเหมาะสมก่อนจะลงมือสร้างซึ่งมีค่าใช้จ่ายถูกกว่าที่จะสร้างขึ้นมาก่อนแล้วจึงศึกษาถึงความเหมาะสม
2.2.4.3**ส่วนจัดการโต้ตอบ (Dialogue
Management Subsystem) หรือ อาจเรียกว่าส่วนจัดการประสานผู้ใช้ (User
Interface Management) ทำหน้าที่เป็นตัวกลาง ระหว่างผู้ใช้กับระบบเพื่อให้การติดต่อสื่อสารระหว่างผู้ใช้กับระบบเป็นไปด้วยความสะดวก
และง่ายต่อการใช้งานผู้ใช้ที่สามารถควบคุมข้อมูลนำเข้าและรูปแบบจำลองรวมอยู่ในการวิเคราะห์
2.2.5**ประเภทของระบบสนับสนุนการตัดสินใจระบบสนับสนุนการตัดสินใจสามารถจำแนกออกเป็น 2 ประเภท คือ
2.2.5.1**ระบบสนับสนุนการตัดสินใจที่ใช้รูปแบบเป็นหลัก
(Model – driven DSS)
เป็น ระบบที่ใช้การจำลองสถานการณ์(Simulation) และรูปแบบการวิเคราะห์ต่าง ๆ เช่น โมเดลทางการบัญชี (Accounting
Models) สำหรับวางแผนด้วยงบประมาณ ซึ่งความสามารถในการวิเคราะห์ของระบบจะขึ้นอยู่กับเครื่องมือซอฟต์แวร์ที่ใช้
2.2.5.2**ระบบสนับสนุนการตัดสินใจที่ใช้ข้อมูลเป็นหลัก (Data – driven DSS)
ระบบที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถดึงข้อมูลที่เป็นประโยชน์จากแหล่งต่าง ๆ เพื่อนำมาวิเคราะห์
เช่น ข้อมูลจากฐานข้อมูลขององค์กร ข้อมูลที่อยู่ในคลังข้อมูล (Data
Warehouse) ซึ่งมีข้อมูลเก็บ อยู่จำนวนมากข้อมูลจากระบบงานอื่น ๆ ขององค์กร
2.2.6**ประโยชน์ของระบบสนับสนุนการตัดสินใจเป้าหมายของการพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ
คือ ช่วยลดภาระหน้าที่ของผู้บริหารในการตัดสินใจด้านต่าง ๆ และช่วยในการตัดสินใจ บริหารงานองค์กรให้เป็นไปอย่างราบรื่นโดยประโยชน์ที่ได้รับจากการนำระบบสนับสนุนการตัดสินใจมาใช้ในองค์กร
ได้แก่
2.2.6.1**พัฒนาประสิทธิภาพการทำงานส่วนบุคคล โดยเฉพาะงานที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ
เนื่องจากระบบจะช่วยจัดเตรียมสารสนเทศที่มีประสิทธิภาพเพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจ
2.2.6.2**พัฒนาประสิทธิภาพการแก้ไขปัญหา ซึ่งช่วยให้ผู้ตัดสินใจสามารถแก้ไขปัญหาได้รวดเร็วและถูกต้องมากยิ่งขึ้น
2.2.6.3**ช่วยอำนวยความสะดวกในการติดต่อสื่อสาร โดยเรียกใช้สารสนเทศเพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจผ่านเทคโนโลยีเครือข่ายคอมพิวเตอร์
ซึ่งช่วยประหยัดเวลา และงบประมาณช่วยให้การตัดสินใจมีประสิทธิภาพมากขึ้น
2.2.6.4**ส่งเสริมการเรียนรู้หรือการฝึกหัด เนื่องจากระบบสนับสนุนการตัดสินใจมีกระบวนการทำงานคล้ายกระบวนการตัดสินใจของมนุษย์
ดังนั้น เมื่อมีการใช้ระบบสนับสนุนการตัดสินใจซ้ำๆ จึงช่วยพัฒนาการเรียนรู้ และช่วยฝึกหัดการใช้งานระบบให้กับผู้ใช้นอกจากนี้ยังเพิ่มความพึงพอใจให้กับลูกค้า
ช่วยในการตัดสินใจเพื่อเพิ่มผลผลิต ลดต้นทุนการผลิต โดยผลผลิตยังคงมีคุณภาพตรงตามมาตรฐาน
ซึ่งผลที่ได้รับทั้งหมดจะช่วยเพิ่มโอกาสในการแข่งขันและจากประโยชน์ต่าง ๆ ของระบบสนับสนุนการตัดสินใจทำให้เจ้าของธุรกิจต่างหันมาให้ความสนใจพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจสำหรับองค์กรของตนเพิ่มมากขึ้น
เพื่อให้องค์กรได้รับประโยชน์ตามที่คาดหวังไว้